%20(1).jpg)
Ruh sağlığı alanındaki rahatsızlıklar için geliştirilmiş kimi sınıflandırmalar vardır. Bu sınıflandırmalar, dünyanın her yerindeki uzmanların üzerinde ortaklaşabilmesi adına yapılmıştır. Bunlar birtakım duygusal, düşünsel, davranışsal ve fiziksel belirtilerin bir araya gelmesi ile oluşan tanılardır.
Bu yazıda obsesif kompulsif bozukluk tanısına gelin birlikte göz atalım.
Obsesif kompulsif bozukluk (okb) nedir dersek en basit anlamıyla kişinin rahatsızlık verici tekrar eden düşüncelere ve bu düşüncelere karşı geliştirilen davranışlara sahip olmasıdır, diyebiliriz.
Obsesyon, kişinin kontrol edemediği rahatsızlık verici ve tekrar tekrar zihinde beliren düşünceler, dürtüler, zihinsel görüntülerdir. Kişinin isteği dışında sıklıkla belirirler. Ve bu sürekli ziyaret, kişiyi rahatsız eder, ancak kişi bunu kontrol edemez.
Kompulsiyon ise, kişinin bu rahatsız edici düşünceler, dürtüler ve görüntülerle baş edebilmek adına geliştirdiği aşırı ve bazen mantıksız davranışlardır. Örneğin el temizliğine dair bir obsesyona karşı geliştirilen sürekli (15 kez veya 30 dakika) el yıkama davranışı gibi.
Okb tanısı için aşağıda sıralanan belirtilerden bir kısmının yoğun olarak yaşanması gerekmektedir ve en yaygın belirtileri şunlardır:
Obsesyonlar
Zorlayıcı düşünceler, dürtüler veya zihinsel görüntüler
Bu düşüncelerin kişinin kontrolü dışında, sürekli ve rahatsız edici olması
Obsesyonların genellikle anksiyete (kaygı) veya rahatsızlık yaratması
Kompulsiyonlar
Obsesyonlarla baş etme veya bu obsesyonların neden olduğu kaygıyı önleme amacıyla yapılan tekrarlayıcı davranışlar
Bu davranışların kişiye kısa bir rahatlama veya sakinleşme sağlaması ancak genellikle aşırı veya mantıksız olması
Bu durumun günlük yaşamı etkilemesi ve sürekli olması
Obsesyonlar ve kompulsiyonların kişinin normal yaşamını önemli ölçüde etkileyecek kadar sık olması ve günlük işlevselliğini bozması
İş, okul, sosyal ilişkiler ve genel yaşam kalitesi üzerinde olumsuz bir etkisi olması
Belirtilerin başka bir durumun sonucu olmaması:
Obsesyonlar ve kompulsiyonların başka bir ruhsal bozukluk veya tıbbi durumun doğrudan bir sonucu olmaması
Dünyanın neresinde olursak olalım bir ruh sağlığı uzmanı herhangi birinin obsesif kompulsif bozukluğa sahip olduğunu bir çırpıda anlayabilir. Yukarıda saydığım belirtiler bize bu rahatsızlığın kabaca neye benzediğini gösterir. Ancak 'hastalık yoktur, hasta vardır.' sözünü hatırlatmak isterim. Her birey, herhangi bir rahatsızlığı kendi özgün koşullarıyla deneyimler. Herkesin obsesif kompulsif bozukluğa sahip iken hissettikleri, düşündükleri, yaptıkları sadece o kişiye ait olan hayatında anlam bulur.
Yani denebilir ki okb tanısı için kriterler dünyanın her yerinde birdir ama okb’nin görünümleri onu deneyimleyen insan sayısı kadar çok olabilir.
Obsesif kompulsif bozukluk, tedavisi mümkün bir rahatsızlıktır. Pek çok psikoterapi yaklaşımının okb tedavisinde başarılı olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Yaşanan obsesyon ve kompulsiyonların yoğunluğuna göre psikoterapiye ek olarak ilaç tedavisi de oldukça faydalıdır. Kıymetli olan, baş edemediğinizi fark ettiğinizde bu yıpratıcı rahatsızlık için profesyonel destek almaya açık olmanızdır.