%20(1).jpg)
Mükemmeliyetçilik en basit anlamıyla kişinin hayata geçirdiği hemen hemen her eylemde mükemmel olma arzusunu taşıması olarak ifade edilebilir.
Bu yazıda mükemmeliyetçi birinin hangi özelliklere sahip olabileceğine gelin birlikte göz atalım.
Günlük yaşamda bu ifadenin çokça olumlu anlamda kullanıldığını görürüz. İşlevsel olduğu durumlarda kişiler yaptıkları işleri yeniden gözden geçirir, detaylara dikkat eder, elinden gelenin en iyisini yaptığını kontrol eder, verebildiği kadar emek verir, hatalarından ders çıkarır ve her zaman potansiyelini zorlar. Bunda bir sakınca yok gibi, değil mi? Ancak bazen ‘mükemmel olması gerek’ fikri çeşitli sorunlara yol açabilir. Pek çok şeyde olduğu gibi mükemmeliyetçiliğin de işlevsel bir yanı olduğu gibi zarar verici yanları da vardır.
Yüksek standartlar
Mükemmeliyetçi kişiler, bir işin başarılı bir şekilde sonuçlanması için -neredeyse ulaşılamayacak kadar- yüksek standartlar koyar. Ulaşılamayan başarıları telafi etmek için de yeni koydukları standartlar oldukça yüksek olur ki bu başarısızlık ile baş etmeye yarayacak yeni başarı tatmin edebilsin. Ancak yeni konan standartlar da ulaşılamayacak denli olduğundan bu durum bir döngü yaratabilir.
· Şöyle bir örnekle açıklamak gerekirse: kilo vermek isteyen mükemmeliyetçi birinin yaptığı programın yüksek standartlara sahip olduğunu düşünelim. Haftada iki kilo verileceği tahmin edilen bir programı daha sıkı uygulamayı kafasına koyup 2 değil 4 kilo vermeyi hedefleyebilir. Ancak gerçekçilikten biraz saptığını fark etmediğinden bu 4 kiloyu veremediğinde hissettiği suçluluk ile kendini çokça eleştirip başarısızlık bayrakları asar. Ve bu başarısızlığı telafi etmek için bir sonraki haftada hedefi bu kez 5 kilo vermek olur. Çünkü ancak 5 kilo verirse önceki başarısızlığından başarıyla çıkmış olur. Bu döngü böyle gidebilir ve kişinin eleştirel yanıyla da birleşince oldukça yıpratıcı bir hal alabilir.
Hata yapma korkusu
Bu kişiler, her zaman başarılı olmak zorunda hissettiklerinden hata yapmak çok korkutucu gelir. Bu yüzden risk almaktan çekinebilirler.
Sürekli değerlendirme ihtiyacı
Hem kendilerini hem çevrelerindeki insanları her konuda değerlendirip detaylara takılırlar. Pek çok şeyin eksik yanını, mükemmel olmayan yanını gören hep bu kişilerdir.
Sürekli eleştirme ihtiyacı
Bu kişiler için her zaman ‘daha iyisi’ vardır. Hem kendi yaptıklarına hem çevrelerindeki insanların yaptıklarına eleştirel bakmak onlara çok normal ve doğru gelir. Eleştiri, insanların eksiklerini görmesini sağlar ve gelişim için gereklidir. Ancak bu, bazen engelleyici bir hal alabilir. Örneğin kişi kendini eleştirmeyi abartıp depresif ruh haline bürünebilir veya bir başkasının öz güvenini zedeleyici davranabilir.
Ertelemecilik
Kişi mükemmel olana ulaşmak arzusuyla bazen plan yapma aşamasında takılı kalabilir. Öyle detaylı ve yüksek standartlara sahip planlar yapar ki bu planları hayata geçirecek enerjiyi bekler konuma gelebilir. Programa başlamak için ‘mükemmel zaman’ı beklerken yaptığı işi sürekli ertelemek durumunda kalabilir.
Bu tür problemler, pek çok kişide pek çok farklı seviyede yaşanabilir. Yukarıda genel olarak sıralanan bu problemler dışında da yaşanması muhtemel pek çok sorun vardır. Bu gibi sorunların sık ve yoğun yaşanması, günlük yaşamımızı oldukça olumsuz etkileyebilir.
Bu noktada kıymetli olan, baş edemediğinizi fark ettiğinizde bu yıpratıcı problemler için profesyonel destek almaya açık olmanızdır.